Anadolu coğrafyası zengin bir tarihi ve kültürel mirasa ev sahipliği yapmaktadır. Bölgedeki yerleşim yerlerinin isimlerinin etimolojik kökenleri çoğunlukla Latince ve Yunanca dillerinden gelmektedir. Bu içerikte bazı iller örnek olarak yer almaktadır. Yaşadığınız ilin adının hangi kelimeden geldiğini Türkiye il haritasına bakarak öğrenebilirsiniz.
İyi keşifler.
Günümüz Türkiye coğrafyasında birçok ismin kökeni, bölgede varlığını gösteren pek çok devlet bulunduğu için Latince ya da Yunanca kelimelere dayanmaktadır. Bunu özellikle ülkemiz illerinin isimlerinde görebiliriz.
İllerin etimolojisine baktığımızda 81 ilin üçte ikisinin nerede olduğunu eski isimlerine bakarak bile anlayabiliyoruz. Gelin bu illerden bazılarına birlikte göz atalım.
1. Kastra – Kastamonu
Kastra kelimesi Latince’de ‘kale’ anlamına gelir. Bölgeye yerleşenler bir Bizans hanedanı olan Komnenoslardır. Kastamonu şehri, adını Kastra ve Komnen kelimelerinin birleşiminden almıştır.
2. Ankara – Ankara
Ancyra kelimesi Frigce ve Yunanca’da gemi çapası anlamına gelmektedir. Frigler, Galatlar ve Romalılar tarafından Ἄγκυρα’ olarak bilinen şehrin adı Batı kaynaklarına Latin harfleriyle Ancyra olarak geçmiştir. Türklerin Anadolu’ya gelmesinden sonra şehrin adı Engürü ve Engüriye olarak değişmiştir. 16. yüzyıla ait çeşitli resmi Osmanlı belgelerinde şehrin adı Ankara olarak geçmektedir.
3. Viane – Van
Van ilinin adı eski çağlarda Viane olarak geçmektedir. Bölgede yaşayan Urartular topraklarını Viane olarak tanımlamışlar ve kendilerine Vianili adını vermişlerdir.
4. Hakkiari – Hakkari
Hakkari adı, önceleri Van Gölü’nün güneyinde yerleşen ve bir kısmı İran’a kadar uzanan “Hakkari” aşiretinin adından gelmektedir. Bölgenin Arapçadaki adı “Hakkariye” iken, Yunancadaki adı “Hakkiari”dir.
5. Rhizaeum – Rize
Rize’nin adı Yunanca riza veya Rızaion’dan gelir ve ‘dağ yamaçları’ anlamına gelir. Modern zamanlarda Yunanca adı genellikle Rizunda idi. Latince biçimleri Rhizus ve Rhizaeum’dur.
6. Sairt – Siirt
Siirt isminin Sami dilinden geldiği iddia edilmektedir. İlin adı sözlüklerde Esart, Sairt, Siirt, Siird gibi çeşitli biçimlerde geçmektedir. Siirt isminin nereden geldiği konusunda farklı görüşler var. Bir başka kaynağa göre ise Siirt adının “üç yer” yani “Seert” anlamına geldiği yazmaktadır.
7. Konya – Konya
Eski Hitit tabletlerinde adı Ikuwaniya olarak geçen kent, Bizans döneminde kullanılan Iconium ile birlikte günümüzde kullanılan Konya adını almıştır.
8. Sivas – Sivas
Sebastea kelimesi, klasik antik çağda yaygın olan bir Yunan yer adıydı. Latince adı Augustus’un dişil formu olan Augusta’nın Yunanca karşılığıdır. Şehirler, Augustus’u veya daha sonraki Roma imparatorlarını onurlandırmak için bu şekilde adlandırıldı. Sivas’ın eski adı buradan gelmektedir.
9. Niğdi – Niğde
Niğde’nin Yunanca karşılığı Nigdi’dir. Hititler bölümünde Niğde bölgesi “Nakita” adı verilen bir yerleşim yeriydi.
10. Prusa – Bursa
Antik çağda Bithynia bölgesinin başkenti olan Bursa, adını kurucusu Bitinya Kralı Prusias’tan almıştır. Bölge, Roma ve Bizans imparatorlukları döneminde kaplıcalarıyla çok ünlü bir yerleşim yeriydi.
11. Adana – Adana
Bizans’a göre Uranüs’ün oğulları Adanos ve Saros Etien, Tarsus’a karşı savaşıp orayı ele geçirdiler. Adanos şehre kendi adını verirken, Saros da Seyhan nehrine adını vermiştir.
Anadolu coğrafyası kozmopolit yapısıyla yüzyıllardır varlığını sürdürmektedir. Günümüzde kullandığımız şehir adlarının birçoğu Latince ve Yunanca gibi dillerden gelmektedir. Haritayı incelediğinizde bunu fark edebilirsiniz.
Peki, yaşadığınız vilayet ve ilçenin Latince veya Yunanca adı neydi? Benimki Panormos yani Bandırma. Siz de yorum yapabilirsiniz!
